آجر چیست؟
آجر یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی در تاریخ بشر است. از زمان‌های بسیار دور، انسان با استفاده از خاک رس و حرارت، آجر را برای ساخت و ساز بناهای خود مورد استفاده قرار داده است. این مصالح، با دارا بودن مزیت های متعدد، همچنان جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساخت و ساز دارد.
تاریخچه آجر
استفاده از آجر به بیش از هزاران سال پیش باز می‌گردد. آثار باستانی به جا مانده از تمدن‌های باستانی مانند بین‌النهرین، مصر و ایران، نشان از کاربرد گسترده آجر در ساخت بناهای عظیم و باشکوهی مانند زیگورات‌ها، اهرام و کاخ‌ها دارد. در ایران، آثار تاریخی به جا مانده از دوره‌های مختلف، از جمله آجرهای به کار رفته در تخت جمشید، گواه بر مهارت و هنر ایرانیان در ساخت و استفاده از این مصالح می باشد.
فرآیند تولید
تولید آجر فرآیندی شامل مراحل زیر است:
- استخراج خاک رس: خاک رس مناسب با کیفیت و ویژگی‌های خاص، از معادن استخراج می‌شود.
- آماده‌سازی خاک رس: خاک رس استخراج شده، شامل مراحل آماده‌سازی مانند خرد کردن، آسیاب کردن و مخلوط کردن با آب برای رسیدن به قوام مناسب است.
- قالب‌گیری: مخلوط خاک رس آماده شده، در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شود تا به شکل آجر درآید.
- خشک کردن: آجرهای خام برای مدت زمانی در معرض هوا یا خشک‌کن‌های مخصوص قرار می‌گیرند تا رطوبت اضافی آن‌ها از بین برود.
- پخت: آجرهای خشک شده در کوره‌های مخصوص با دمای بالا پخته می‌شوند. این فرآیند باعث سخت شدن آجر و افزایش مقاومت آن می‌شود.
- خنک شدن و بسته‌بندی: آجرهای پخته شده پس از خنک شدن، بسته‌بندی شده و آماده‌ی استفاده می‌شوند.
انواع مختلف آجر
آجرها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. برخی از انواع آجر عبارتند از:
- آجر نما: با رنگ و بافت‌های متنوع برای زیبایی ظاهری ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
- آجر رسی: متداول‌ترین نوع آجر، که از خاک رس پخته شده ساخته می‌شود.
- آجر نسوز: مقاومت حرارتی بالایی دارد و در مکان‌های با دمای بالا مانند کوره‌ها و دودکش‌ها به کار می‌رود.
- آجر سفالی: نوعی آجر با جذب آب کم و دوام بالا.
- آجر ماشینی: آجری با ابعاد و شکل دقیق‌تر و یکنواخت‌تر نسبت به آجرهای دستی.
مزیت ها و ویژگی های آجر
- مقاومت بالا: آجرها مقاومت فشاری و سایشی بالایی دارند.
- دوام و طول عمر زیاد: آجرها در برابر عوامل جوی مانند باران، برف و آفتاب مقاوم هستند.
- عایق حرارتی و صوتی: آجرها تا حدودی عایق حرارتی و صوتی هستند.
- زیبایی: آجرها می‌توانند جلوه‌ی زیبایی به ساختمان بدهند.
- قیمت مناسب: آجرها نسبت به برخی مصالح دیگر، قیمت مناسب‌تری دارند.
- قابلیت بازیافت: آجرها قابلیت بازیافت دارند و می‌توان از آن‌ها مجدداً استفاده کرد.